De plaats in jezelf
Twee schragen, een plank! – 12 maart 2016
“Dadme cuatro bastidores, cuatro tableros, dos actores y una pasión”
– Lope de Vega
Geef me vier schragen, vier planken, twee acteurs en een passie.
Het is waarschijnlijk omdat Molière niet om meer vroeg – zoals vermeld op de website van de Comédie-Française – dat Alain Cuny dit citaat van Lope de Vega aanhaalt in een video die mijn gedachten in beweging zet. De acteur spreekt daarin over een denkbeeldige dialoog van Reverdy, waarin Picasso, ernstig, in gesprek is met een medereiziger.
“– Wat zijn jouw landschappen?”
Waarop Picasso antwoordt:
“– De woestijn. De hete, brandende, droge, dorre woestijn.”
Tot verbazing van zijn gesprekspartner, die dan besluit:
“– De woestijn is overal waar ik kom.”
Voor Alain Cuny is “de plek waar men weet hoe ze mee te brengen,” het is “de plek die men in zichzelf draagt.” Al genoeg om over na te denken, maar we zouden toch graag die denkbeeldige dialoog van Reverdy vinden. Google is je vriend, zoals men in het Indonesisch zegt (Google adalah teman anda) – maar voorlopig tevergeefs. Google geeft enkel een citaat, zeker relevant, maar niet het volledige gesprek.
“Zodra ik ergens aankom, is het meteen zo heet als in Spanje. Wat de woestijn betreft, ik heb haar nooit verlaten, geen seconde in mijn leven.”
– Picasso
Die plaats is niet hier, τό θέατρον (het theater), maar die “in jezelf”, de plek die de acteur heeft wanneer hij speelt. Misschien is het ook de plek waarover J.M.G. Le Clézio spreekt als hij het heeft over degene die schrijft. Hoe dan ook, het zet aan tot nadenken.
“Leren, voelen, dat is niet proberen de wereld toe te eigenen; het is enkel willen trillen, op elk moment de doorgangsplek zijn van alles wat van buiten komt [...] Leeg zijn, niet zoals men afwezig is – de afgrond, de duizeling voor de val – maar door lichaam en ziel uit te spreiden om de ruimte te omvatten.”
— L'Inconnu sur la terre, Le Clézio
Soms roept die plek sterk het gevoel op van een ander bord: dat van het surfen, wanneer je eindelijk de golf vangt. Wanneer je, ondanks de snelheid, ondanks het risico om weggevaagd te worden – je evenwicht te verliezen – eindelijk het gevoel hebt op een plek te zijn waar de wetten van de fysica een zekere stabiliteit bieden. Zoals wanneer, na veel peddelen, plots het theater opdoemt.
Notities :
Poétique du texte offert Jean-Michel Maulpoix
Geef me vier schragen, vier planken, twee acteurs en een passie |
Gib mir vier Böden, vier Bretter, zwei Schauspieler und eine Leidenschaft |
Doneu-me quatre cavallets, quatre fustes, dos actors i una passió |
Dê-me quatro bancos, quatro tábuas, dois atores e uma paixão |
Trei scânduri, doi actori, o pasiune
